Nước Mỹ nhìn từ bên trong – Donald Trump

DSC05137Trích từ Nước Mỹ nhìn từ bên trong của tổng thống Donald Trump, chương nói về giáo dục. Bản dịch của Đỗ Trí Vương.

GIÁO DỤC: SỰ THẤT BẠI VÀ XUỐNG CẤP

Cha tôi không tốt nghiệp đại học. Ông mải làm việc và xây dựng doanh nghiệp của mình, song ông vẫn hiểu và trân trọng giá trị của việc học. Ông dành lòng tôn trọng lớn cho những ai có bằng đại học, cho dù ông đã xây dựng một doanh nghiệp bất động sản lớn và gặt hái gấp nhiều lần phần lớn bọn họ. Với sự hỗ trợ tài chính của cha tôi, chú ruột John của tôi đã lấy bằng thạc sĩ ngành vật lý từ ĐH Columbia và bằng Tiến sĩ từ Học viện công nghệ Massachusetts (MIT), một trong những viện đại học lừng lẫy nhất nước Mỹ. John trở thành một giảng viên nổi bật tại MIT và đã phát minh ra một trong những máy chiếu tia X đầu tiên, được dùng để cứu sống bệnh nhân ung thư. Trong suốt Thế chiến II, ông đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển công nghệ ra đa. Tổng thống Truman đã trao tặng ông Giấy khen của Tổng thống, và ông là một trong những người nhận Huy chương khoa học quốc gia.

Từ cha và chú, tôi học được giá trị của lao động và giá trị của một nền giáo dục tốt. Từ kinh nghiệm của chính mình, tôi biết kết quả của việc kết hợp chúng lại với nhau. Tôi theo học Trường tài chính Wharton tại ĐH Pennsylvania, mà theo ý kiến tôi, là trường dạy kinh doanh tốt nhất nước Mỹ và có thể xem như ngôi trường có đầu vào khó nhất.

Tôi biết một điều mà ngay cả những chính trị gia chuyên nghiệp cũng tán thành – giáo dục là tốt. Đây là tuyên bố một chính trị gia dễ dàng nhận được ủng hộ nhất. Song câu hỏi là, làm sao chúng ta đảm bảo nền giáo dục tốt nhất luôn sẵn có cho hầu hết trẻ em Mỹ?

Vì thực tế hiện nay không phải như vậy. Continue reading Nước Mỹ nhìn từ bên trong – Donald Trump

Kinh tế học hài hước – Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner

FullSizeRender 1Kinh Tế Học Hài Hước (Freakonomics: A Rogue Economist Explores the Hidden Side of Everything) của hai tác giả Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner. Bản tiếng Việt do Nguyễn Thị Huyền Trang dịch và Alphabooks xuất bản.

Lúc còn thơ ấu chúng ta thường đặt ra vô số câu hỏi về thế giới xung quanh mình. Tại sao có sấm chớp, tại sao có trăng sao, tại sao trái đất quay, tại sao có chiến tranh, tại sao có người giàu người nghèo, tại sao và tại sao.

Những câu hỏi ấy sẽ mất dần đi khi chúng ta trưởng thành, có kiến thức và kinh nghiệm sống. Lúc này các câu hỏi của chúng ta bớt tò mò hơn và thực dụng hơn. Chúng ta bắt đầu tìm hiểu về công việc, tiền lương, lãi suất, nhà đất, chứng khoán và ngoài ra là các câu chuyện trà dư tửu hậu khác.

Nhưng có những người vẫn theo đuổi các câu hỏi tại sao và như thế nào về thế giới xung quanh mình. Họ trở thành những nhà nghiên cứu, những khoa học gia, những chuyên viên công nghệ và cũng có thể là những nghệ sỹ sáng tạo. Continue reading Kinh tế học hài hước – Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner

Các thế giới song song – Michio Kaku

Parallel Worlds: A Journey Through Creation, Higher Dimensions, and the Future of the Cosmos của Michio Kaku. Bản tiếng Việt: Các thế giới song song của Vương Ngân Hà.

Interstellar của đạo diễn Christopher Nolan là một bộ phim rất thành công năm 2014. Phim kể về một người cha chia tay đứa con gái bé nhỏ của mình rồi dùng tàu vũ trụ đi xuyên qua lỗ sâu đục (hay còn gọi là lỗ giun) để đi vào tương lai và tìm cách cứu nhân DSC05480loại. Bị mắc kẹt ở tương lai, ông tìm mọi cách để gửi thông điệp về cho con gái của mình. Cuối cùng, ông đã thành công nhờ sử dụng sóng hấp dẫn. Một bộ phim khoa học giả tưởng nói về tình cha con nhưng lại rất lý thú với các ý tưởng vật lý cao siêu và kỳ lạ vốn khá khó hiểu với đại chúng.

Sau khi  xem phim, giáo sư vật lý Đàm Thanh Sơn có viết trên blog của mình, rằng cố vấn khoa học của bộ phim là giáo sư vật lý Kip Thorne của Caltech, đồng thời đưa ra bốn bài báo khoa học và khuyến khích mọi người đọc để hiểu thêm các ý tưởng vật lý vũ trụ trong Interstellar.

Với hầu hết bạn đọc bình thường, việc đọc các bài báo khoa học kiểu này sẽ hơi mệt, mất thời gian, và có thể  còn rất chán. Thay vào đó, các bạn có thể tìm đọc một cuốn sách hấp dẫn hơn đã được dịch sang tiếng Việt: Các thế giới song song (Parallel Worlds) của nhà vật lý Michio Kaku.

Trong Các thế giới song song, các tên tuổi vật lý mà giáo sư Sơn nhắc đến trong bài viết của mình như Thorne, Misner, Wheeler sẽ xuất hiện cùng với hầu hết các nhà vật lý vĩ đại khác từ Newton đến Einstein. Cùng với các tên tuổi ấy là các ý tưởng khoa học của họ, được diễn giải một cách ngắn gọn, mạch lạc và tương đối dễ hiểu. Continue reading Các thế giới song song – Michio Kaku

Nỗi lo âu về địa vị – Alain de Botton

Tiểu luận dưới đây trích từ Status Anxiety (Nỗi lo âu về địa vị) của Alain de Botton. Bản tiếng Anh (2004), bản tiếng Việt của Trần Quốc Tân.

 

Chuyện thứ hai: Địa vị cũng có hàm ý đạo đức

 

Tâm điểm trong tư tưởng Kitô giáo truyền thống tuyên bố rằng địa vị không mang ý nghĩa đạo đức. Jesus là con người hiển hách nhất, nhưng ngài từng là thợ mộc. Pilate, vốn là một chức sắc có vai vế của đế chế,  là một kẻ có tội[1]: chỉ riêng sự không phù hợp này đã chứng tỏ địa vị một người trong thang bậc xã hội không phản ánh những phẩm chất thực sự của anh ta hay cô ta. Người ta có thể thấy một cá nhân thông minh, tử tế, tháo vát, nhanh nhẹn và sáng tạo phải lau sàn nhà, và một kẻ lẹm cằm[2], băng hoại, fin de race[3], sa đích[4] và xuẩn ngốc lại đang cai trị một quốc gia.

Việc xác quyết về sự tách rời giữa thứ bậc và giá trị thực chất thật khó mà bác bỏ được khi mà ở các xã hội phương Tây, từ nhiều thế kỷ qua vị trí đã được phân bổ dựa theo huyết thống hay các mối quan hệ gia đình hơn là tài năng, một thông lệ đã gây ra hệ quả là nhiều thế hệ vua không có năng lực cai trị, những lãnh chúa không thể quản lý địa sản của chính mình, những thống lĩnh không thể hiểu những điều phức tạp của trận đánh, những nông dân còn thông thái hơn chủ nhân và những tỳ nữ hiểu biết nhiều hơn nữ chủ.

Khuôn mẫu trên đứng vững cho đến giữa thế kỷ 18, khi những tiếng nói đầu tiên bắt đầu chất vấn nguyên tắc cha truyền con nối. Những người cha có thực sự khôn ngoan khi luôn để con trai họ thừa hưởng việc kinh doanh mà không xem xét đến trí thông minh của chúng? Những đứa trẻ của hoàng gia có nhất thiết phù hợp nhất để vận hành đất nước? Để thấy rõ sự điên rồ của nguyên tắc này, ta đặt sự so sánh vào một lĩnh vực của đời sống, nơi từ lâu một hệ thống trọng nhân tài đã được củng cố và chấp nhận bởi ngay cả những người cổ suý mạnh mẽ nhất đặc quyền cha truyền con nối: văn học. Khi chọn một cuốn sách, điều quan trọng là văn chương có hay không, chứ không phải bố mẹ tác giả nổi tiếng hay giàu có. Một người cha có tài không đảm bảo cho một thành công về văn chương, cũng như người cha bất tài đối với một thất bại. Vậy tại sao không áp dụng phương pháp đánh giá khách quan ấy vào việc bổ nhiệm trong đời sống chính trị hay kinh tế?

Continue reading Nỗi lo âu về địa vị – Alain de Botton

Tỷ phú khùng Jack Ma và đế chế Alibaba – Duncan Clark

ebook-ti-phu-khung-jack-ma-va-de-che-alibaba-full-prc-pdf-epub-azw3Jack Ma (Mã Vân) là tỷ phú thương mại điện tử của Trung Quốc. Ông là chủ công ty Alibaba với các nhánh con là Taobao, Tmall. Ông là doanh nhân đại lục đầu tiên xuất hiện trên bìa Forbes.

Bài đăng dưới đây trích từ cuốn Alibaba: The House that Jack Ma built của tác giả Duncan Clark. Bản tiếng Việt có tên “Tỷ phú khùng Jack Ma và đế chế Alibaba”, dịch giả Trần Trọng Hải Minh. 

Jack là bậc thầy trong việc khơi gợi cảm xúc của mọi người, điều có lẽ bạn không ngờ ở người sáng lập một doanh nghiệp vốn khởi nghiệp trong lĩnh vực thương mại quốc tế. Đôi khi, những lúc ông kể lại một câu chuyện đã quá quen thuộc, tôi quay sang nhìn vào khuôn mặt các khán giả, cố tìm hiểu xem điều gì lý giải cho sức hấp dẫn bền lâu của ông.

Khiếu hài hước có vai trò rất lớn. Chỉ cần nhìn qua bất cứ đoạn nào trong hàng trăm video trên YouTube những bài phát biểu nổi tiếng nhất của ông sẽ thấy, Jack là người rất vui tính. Ngay từ những ngày đầu, sau khi ông rời sân khấu ở một sự kiện mà cả hai chúng tôi đều phát biểu, tôi đã đùa với ông rằng nếu Alibaba rốt cuộc không thành công, ông vẫn còn một sự nghiệp đầy hứa hẹn trong nghề diễn viên hài độc thoại.4 Cách bố cục câu chuyện, những chuyện tiếu lâm ngắn và những chuyện kể của Jack, cũng như cách ông kết hợp chúng thực ra không khác gì những tuyển tập truyện cười mà các danh hài vẫn dùng trong các cuộc trình diễn của họ.

Với những câu chuyện về việc vượt qua thách thức và làm những điều tưởng chừng không thể, Jack thường xuyên khiến không ít khán giả của ông rơi lệ, ngay cả các giám đốc điều hành đầy bản lĩnh. Sau khi phát biểu trước một nhóm sinh viên ở Hàn Quốc, bản thân Jack có vẻ cũng tràn ngập cảm xúc khi được hỏi về điều hối tiếc nhất trong đời, ông đáp lại rằng ông đã hối tiếc vì không dành nhiều thời gian hơn cho gia đình. Sau khi đã lấy lại bình tĩnh, ông nói thêm, “Thường thì tôi mới là người khiến người khác phải khóc.”

Những bài phát biểu của Jack, giống như bài ở Seoul, chạm tới được một lượng khán giả lớn hơn nhiều so các bài phát biểu của nhiều nhân vật của công chúng ở Trung Quốc, một phần vì ông có thể phát biểu trôi chảy bằng tiếng Anh. Các giám đốc điều hành về công nghệ khác ở Trung Quốc cũng nói tiếng Anh, nhiều người đã học ở nước ngoài về, nhưng thông điệp của Jack gây tiếng vang lớn hơn nhiều bằng cả hai ngôn ngữ. Đối tác kinh doanh lâu năm của Jack, Joe Tsai, từng nói với tôi: “Jack ngày nay vẫn là một trong số rất ít những doanh nhân quốc tế có thể thu hút sự chú ý bằng cả tiếng Anh lẫn tiếng Hoa.” Continue reading Tỷ phú khùng Jack Ma và đế chế Alibaba – Duncan Clark